PDF

 

Ερωτήσεις Α1: 1η έως 5η

 

Απαντήσεις Α1

 

 

Ερωτήσεις Α2: 1η έως 5η

 

 

Απαντήσεις Α2

 

 

Ερωτήσεις Α3: 1η έως 5η

 

 

Απαντήσεις Α3

 

 

Ερωτήσεις Α4: 1η έως 5η

 

 

Απαντήσεις Α4

 

 

Ερωτήσεις Α5: 1η έως 3η

 

 

Απαντήσεις Α5

 

 

Απαντήσεις Β1

Απαντήσεις Β2

 

 

Απαντήσεις Γ1

Απαντήσεις Γ2

 

 

Απαντήσεις Δ1

Απαντήσεις Δ2

 

 

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ

Α1.1: β          Α1.2: α          Α1.3: γ          Α1.4: ε          Α1.5: δ

Α2.1: α          Α2.2: γ          Α2.3: β          Α2.4: ε          Α2.5: δ

Α3.1: α          Α3.2: γ          Α3.3: γ          Α3.4: β          Α3.5: α

Α4.1: β          Α4.2: α          Α4.3: γ          Α4.4: ε          Α4.5: δ

Α5.1: γ          Α5.2: α          Α5.3: β

 

Β1: ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΟΥΣΙΚΗΣ



Β1.1: Βιβλίο Α' Γυμνασίου, σελ. 118: 'Ύδραυλις'

" Είδος μουσικού οργάνου που χρησιμοποιούσε νερό και λειτουργούσε με υδραυλική πίεση. Η ύδραυλις ήταν μηχανικό αερόφωνο όργανο της αρχαιότητας με ισχυρό και οξύ ήχο. Χρησιμοποιείτο στα θεάματα του ιπποδρόμου και στην εκτέλεση στρατιωτικής μουσικής. Η ύδραυλις (ή ύδραυλος), το λεγόμενο όργανο του νερού, ήταν επινόηση και εφεύρεση του μηχανικού Κτησίβιου του Αλεξανδρέα, και κατασκευάστηκε στην Αλεξάνδρεια τον 30 αι. π.Χ. Χαρακτηριστικό γνώρισμα του οργάνου αυτού ήταν το υδραυλικό σύστημα πάνω στο οποίο βασιζόταν για να λειτουργήσει, καθώς αυτό ήταν υπεύθυνο για την παραγωγή, κίνηση και ρύθμιση της πίεσης του αέρα, ο οποίος διοχετευόταν στους αυλούς μέσω βαλβίδων. "



Β1.2: Βιβλίο Γ' Γυμνασίου, σελ. 13: 'Νικόλαος Χαλκιόπουλος-Μάντζαρος'
Ο Νικόλαος Χαλκιόπουλος-Μάντζαρος ήταν σημαντικός εκπρόσωπος της Επτανησιακής Σχολής, των πρώτων ελλήνων συνθετών, την οποία ουσιαστικά "ανοίγει" (Βιβλίο Α' Λυκείου).  " Η σύνθεσή του 'Ύμνος εις την Ελευθερίαν' (βασισμένη στο ομώνυμο ποιητικό έργο του Διονυσίου Σολωμού) χρειάστηκε να μελοποιηθεί από τον συνθέτη τρεις φορές ολόκληρη και δύο φορές αποσπασματικά. Στις 5 Δεκεμβρίου 1844, έστειλε τη μελοποίηση στην Αθήνα αφιερωμένη στον Όθωνα, ο οποίος από την πλευρά του την έστειλε στο Μόναχο για να εκτιμήσουν οι ειδικοί την αξία της. Η απάντηση ήταν: "αξιόλογον". Αυτή η κρίση είχε αποτέλεσμα να απονεμηθεί στον συνθέτη ο ασημένιος σταυρός του Σωτήρα. Από το 1865, έπειτα από αίτημα του βασιλέα Γεωργίου Α', οι δύο πρώτες στροφές καθιερώθηκαν ως ο Εθνικός Ύμνος της Ελλάδας. "


Β1.3: Βιβλίο Α' Λυκείου, σελ. 15: 'Αλεατορισμός'
" Alea είναι λατινική λέξη που σημαίνει κύβος, ζάρι. Ο όρος aleatory σημαίνει το τυχαίο. Ο όρος χαρακτηρίζει τη μουσική από το 1961: ο δημιουργός 'εγκαταλείπει' ορισμένα στοιχεία στην τύχη κατά την εκτέλεση του έργου. Καθορίζεται, δηλαδή, μόνο το γενικό πλαίσιο πάνω στο οποίο θα κινηθεί ο εκτελεστής, ο οποίος είναι ελεύθερος, π.χ., να παραλείψει μέρη, να τα παίζει με οποιαδήποτε σειρά ή να μην παίζει τίποτε για κάποιο χρονικό διάστημα. Κατά το χρονικό διάστημα αυτό, 'τον πρωταγωνιστικό ρόλο' έχουν περιστασιακά στοιχεία, όπως εξωτερικοί φυσικοί ήχοι, παράσιτα, τυχαίες ομιλίες, θόρυβοι ή μουσικές. Ένα έργο μπορεί να έχει τόσες εκτελέσεις όσες θα είναι και οι φορές που θα εκτελεστεί. Ο νέος τρόπος εκτέλεσης προϋποθέτει και νέα σημειογραφία, τη συμβολική γραφή (σύμβολα, γραφικές απεικονίσεις κ.ά.). Τον αλεατορισμό τον συναντάμε τόσο στην ηλεκτρονική όσο και στη σειραϊκή μουσική. Και η pop μουσική, ο μινιμαλισμός, τα multi media (πολύτεχνα) χρησιμοποιούν το τυχαίο, το περιστασιακό. Εκπρόσωποι: Τζον Κέιτζ, Καρλχάντσ Στοκχάουζεν, Πιέρ Μπουλέζ κ.ά. "



Β1.4: Βιβλίο Β' Γυμνασίου, σελ. 28-9: 'Όπερα του Πεκίνου'
" Η πλοκή στα έργα της Όπερας του Πεκίνου αποτελείται από κάποιες σκηνές αφηγηματικές με συνοδεία χορού και παντομίμας και κάποιες λυρικές σκηνές όπου κυριαρχούν οι άριες για μία ή δύο φωνές. Η μετάβαση από τη μια σκηνή στην άλλη γίνεται με παρεμβάσεις των κρουστών. Οι διάλογοι υπάρχουν με τη μορφή ρετσιτατίβου ή με την καθομιλούμενη γλώσσα του Πεκίνου, με το πρώτο να χρησιμοποιείται από τους σοβαρούς χαρακτήρες του έργου και τη δεύτερη από νεαρές κοπέλες και γελωτοποιούς. " (συμπληρωματικά: "Στην Όπερα του Πεκίνου τα παραδοσιακά κινέζικα χορδόφωνα, ιδιόφωνα και μεμβρανόφωνα παρέχουν μια έντονη ρυθμική συνοδεία στην ηθοποιία. Η ηθοποιία στηρίζεται σε υπαινιγμούς: νεύματα και κινήσεις του σώματος, οι οποίες εκφράζουν δράσεις όπως αυτές της ιππασίας, της κωπηλασίας ή του ανοίγματος μιας πόρτας. Οι ρόλοι είναι αυστηρά καθορισμένοι. Περίτεχνα μακιγιάζ συμβολίζουν τον χαρακτήρα που υποδύεται κάθε φορά ο ηθοποιός.")



Β1.5: Βιβλίο A' Λυκείου, σελ. 39: 'Reggae'

" Η Ρέγκε είναι λαϊκή μουσική της Τζαμάικα. Προέρχεται από το calypso και το rythm 'n' blues. Ο ρυθμός είναι, όπως και στο calypso, 4/4. Ο στίχος, πότε εξωτικός πότε αγωνιστικός, έχει γίνει η δεύτερη φύση του λαού της Τζαμάικα, ενώ παράλληλα δηλώνει και την ταυτότητά του. Ο εξωτισμός από τη μια, φτώχεια, βία, ναρκωτικά από την άλλη. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, η ρέγκε πέρασε τα σύνορα της Τζαμάικα και απέκτησε διεθνή χαρακτήρα, χάρη στον Bob Marley, ο οποίος θεωρείται πατέρας της reggae μουσικής. "




Β2: ΜΟΥΣΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΟΡΟΛΟΓΙΑ


Β2.1: Βιβλίο Β' Γυμνασίου: σελ. 14: 'Αφρικανικός Ρυθμός'

" Η οργάνωση του αφρικανικού ρυθμού μπορεί αν ταξινομηθεί σε δύο κατηγορίες ανάλογα με τον τονισμό: (1) του ισχυρού μέρους, ή (2) του ασθενούς μέρους. Στη ρυθμική βάση, οι συλλαβές δεν συμπίπτουν με τον παλμό της μελωδίας. Επίσης, υπάρχει διάκριση ανάμεσα: (1) στον ρυθμό των τυμπάνων (όπου εφαρμόζεται η μετατόπιση των τονισμών μεταξύ των τυμπάνων), και (2) τη ρυθμική βάση που χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια του τραγουδιού και που πάνω σε αυτό παίζουν τα τύμπανα. Η πολυρρυθμία είναι το ταυτόχρονο άκουσμα διαφορετικών ρυθμικών σχημάτων. Η πολυρρυθμική αντίστιξη, όπου ανεξάρτητα ρυθμικά σχήματα τοποθετούνται το ένα πάνω στο άλλο, πραγματοποιείται με παλαμάκια, ξυλόφωνα, σείστρα και ποικιλία μεμβρανοφώνων (τονικών ή μη). "



Β2.2: Βιβλίο Α' Λυκείου: σελ. 147: 'Κλάστερ'

" Το κλάστερ (cluster) είναι ομάδα φθόγγων σε διάφωνη συνήχηση, που απέχουν μεταξύ τους διαστήματα δευτέρας (μικρής ή μεγάλης) ή ακόμη μικρότερα (μη συγκερασμένα). Μπορεί να εκτελεστεί από σύνολο μονοφωνικών οργάνων ή από πληκτροφόρο, που στην περίπτωση αυτή παίζεται με διάφορους τρόπους, π.χ. με τη γροθιά, την παλάμη κτλ. "


Β2.3: Βιβλίο Γ' Γυμνασίου: σελ. 46: 'Ψυχεδελικό Ροκ'

" Τα κύρια χαρακτηριστικά του 'ψυχεδελικού ροκ', που εμφανίστηκε το 1966-7, είναι: (1) μελωδίες σε τροπικές κλίμακες (όχι μείζονες και ελάσσονες), (2) στίχοι που περιγράφουν όνειρα ή οράματα, (3) μεγαλύτερα σε διάρκεια τραγούδια με μεγάλα ορχηστρικά σύνολα, (4) πολύπλοκες παραγωγές που χρησιμοποιούν την τελευταία λέξη της τεχνολογίας και δύσκολα ηλεκτρονικά εφέ όπως παραμόρφωση, αντήχηση κ.ά., (5) ποικιλία ρυθμών (διαφορετικοί από αυτούς της κοινής χορευτικής μουσικής), (6) έντονες επιδράσεις από την ινδική μουσική και τον αυτοσχεδιασμό, (7) εξώφυλλα δίσκων με καλλιτεχνικές απεικονίσεις. "



Β2.4: Βιβλίο Α' Γυμνασίου: σελ. 130: 'Οστινάτο'

" Το οστινάτο (ιτ. επίμονο) είναι ένα μουσικό σχήμα το οποίο επαναλαμβάνεται πολλές φορές σε μέρος ενός κομματιού ή σε ολόκληρο το κομμάτι. Υπάρχουν τέσσερα διαφορετικά είδη οστινάτο: το ρυθμικό, το μελωδικό, το αρμονικό (επανάληψη μιας σειράς συγχορδιών), καθώς και ο συνδυασμός των παραπάνω. "


Β2.5: Βιβλίο Α' Λυκείου: σελ.136: 'Μπλουζ Δωδεκάμετρο και Χρυσή Τομή'

" Το βασικό δωδεκάμετρο των μπλουζ χρησιμοποιεί τις τρεις κύριες συγχορδίες στην τυπική διάταξη: | Ι | I | I | I | IV | IV | I | I | V | V | I | I ||. Ανεξάρτητα από τις αρμονικές παραλλαγές, η μεγαλύτερη κορύφωση είναι εκεί που ετοιμάζεται να μπει η συγχορδία της δεσπόζουσας (V), δηλαδή στα μέτρα 8-9. Αυτό συμβαίνει περίπου στα 2/3 της διαδρομής του δωδεκάμετρου και είναι ένα 'κρίσιμο σημείο', όπου ο ακροατής αναμένει αυτή την κορύφωση. Αυτή η ακουστική εμπειρία μπορεί να συσχετιστεί με τη Χρυσή Τομή. Η χρυσή τομή είναι μια γεωμετρική αναλογία (επίτευγμα των αρχαίων Ελλήνων) πολύ σημαντική για την οπτική αισθητική και εμφανίζεται στην αρχιτεκτονική, στη ζωγραφική κ.α. Συνοπτικά μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει ένα ειδικό σημείο, έστω Γ, που χωρίζει σε δύο μέρη ένα ευθύγραμμο τμήμα, έστω (ΑΒ), έτσι ώστε η σχέση του μεγαλύτερου μέρους (ΑΓ) προς το όλο (ΑΒ) είναι ίδια με τη σχέση του μικρότερου μέρους (ΓΒ) προς το μεγαλύτερο μέρος (ΑΒ). Έχουμε δηλαδή: (ΑΓ)/(ΑΒ) = (ΓΒ)/(ΑΓ) = 0.618. Αυτή η σχέση αναλογίας μπορούμε να πούμε ότι αφορά και τη μουσική, αν δούμε το ευθύγραμμο τμήμα (ΑΒ) ως περίοδο χρόνου που καθορίζεται από το μουσικό έργο. Συχνά, περίπου μεταξύ του 0,6 ή 0,7 της διάρκειας αυτής της χρονικής περιόδου, έχουμε την πιο έντονη κορύφωση, όπως συμβαίνει άλλωστε και στο δωδεκάμετρο των μπλουζ. "






Γ1: ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ ΜΕΛΩΔΙΑΣ (ενδεικτική)

 

Γ2: ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΟΥΣΙΚΟΥ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΟΣ



Γ2.1 (βλ. Βιβλίο Α' Λυκείου, σελ. 127-8)
Είναι ο 'Αϊτός' (παραδοσιακός σκοπός της Ρούμελης).


Γ2.2

Συγκρίνοντας το κομμάτι του Κωνσταντινίδη με την καταγραφή της πρώτης έκθεσης του θέματος από τη Μέλπω Μερλιέ (Βιβλίο Α' Λυκείου, σελ. 127), θα παρατηρήσουμε ότι ο συνθέτης διατηρεί τον δωρικό τρόπο της μελωδίας, το μέτρο, καθώς και τη δομή της δεκάμετρης περιόδου με τις δύο άνισες φράσεις (τεσσάρων και έξι μέτρων). Η μελωδία παρουσιάζεται ελαφρώς παραλλαγμένη. Προστίθενται ή αφαιρούνται φθόγγοι, έτσι ώστε να δημιουργηθούν περισσότερο απέριττες μελωδικές κινήσεις. Εξυπηρετείται έτσι η ανάδειξη του τροπικού ύφους σε ένα έντεχνο αρμονικό υπόβαθρο.



Γ2.3

Εστιάζοντας στα τέσσερα πρώτα μέτρα, παρατηρούμε ότι ο συνθέτης χρησιμοποιεί τετράφωνες συγχορδίες με εβδόμη. Είναι κυρίως ελάσσονες συγχορδίες μικρής εβδόμης, σε ευθεία θέση (εκτός από την τρίτη αναστροφή της συγχορδίας Βbm7 στον πρώτο παλμό του 3ου μέτρου). Αντιστοιχούν στις κύριες βαθμίδες, i7, iv7 και v7, του αιολικού τρόπου (με τονικό φθόγγο Φα). Ακόμα και η συγχορδία της δεύτερης βαθμίδας (στο 2ο μέτρο) χρησιμοποιεί τη νότα της φυσικής έκτης (Ρε), προκειμένου να σχηματίσει τον τύπο της ελάσσονας συγχορδίας με μικρή εβδόμη (ii7). Αυτός ο συγχορδιακός τύπος στη δεύτερη βαθμίδα μας παραπέμπει στον δώριο τρόπο. Στην κατάληξη του τετραμέτρου (στο 4ο μέτρο), συναντάμε τη μείζονα συγχορδία μεγάλης εβδόμης (Dbmaj7), η οποία αντιστοιχεί στη βαρυμένη έκτη βαθμίδα του αιολικού τρόπου. Συνολικά, ο συνθέτης αποφεύγει τη χρήση του τριτόνου διαστήματος, χρησιμοποιώντας ελάσσονες και μείζονες συγχορδίες που σχηματίζουν μικρά, μεγάλα και και καθαρά διαστήματα ανάμεσα στους φθόγγους τους.



Γ2.4

Η φόρμα του κομματιού παράγεται από την επανάληψη ενός μόνο μέρους, το οποίο αναπτύσσεται σε μια μουσική πρόταση (θέμα) δέκα μέτρων. Επομένως θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε τη γενική μορφή του κομματιού απλή στροφική (συμβολικά: ΑΑ). Ειδικότερα το δεκάμετρο μουσικό θέμα, θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε αντιθετική περίοδο, η οποία αποτελείται από δύο άνισες φράσεις. Η πρώτη φράση εκτείνεται στα μέτρα 1 έως 4 (τετράμετρη) και η δεύτερη στα μέτρα 5 έως 10 (εξάμετρη). Επειδή οι δύο αυτές συστατικές φράσεις δεν αρχίζουν με το ίδιο ρυθμικό ή με όμοιο μελωδικό υλικό, η περίοδος ορίζεται ως αντιθετική.



Γ2.5
Η μελωδία ακολουθεί τον δωρικό τρόπο του Φα, περιέχοντας τον φθόγγο της φυσικής έκτης (Ρε). Ωστόσο, στην αρμονία, χρησιμοποιείται κυρίως αρμονικό υλικό από τον ομώνυμο (parallel) αιολικό τρόπο. Είναι οι ελάσσονες συγχορδίες μικρής εβδόμης που σχηματίζονται στις κύριες βαθμίδες πρώτης, τετάρτης και πέμπτης (i7, iv7 και v7), καθώς και οι μείζονες συγχορδίες (μεγάλης εβδόμης και μεγάλης έκτης) που σχηματίζονται στις βαρυμένες βαθμίδες έκτης και τρίτης (bVImaj7 και bIII6). Παρατηρούμε, όμως, ότι περιλαμβάνονται στην αρμονία και οι χαρακτηριστικές συγχορδίες του δωρικού τρόπου: η ελάσσονα συγχορδία μικρής εβδόμης της δεύτερης βαθμίδας ii7 (2ο και 12ο μέτρο) και η τρίφωνη μείζονα συγχορδία της τέταρτης βαθμίδας IV (στην κατάληξη της φράσης στο 14ο μέτρο και στον υποδεσποζουσιακό διανθισμό της τονικής στην κατάληξη των μέτρων 20-21). Θα διαπιστώσουμε επίσης την περιστασιακή χρήση των χαρακτηριστικών συγχορδιών του φρυγικού τρόπου, της μείζονας μεγάλης εβδόμης της βαρυμένης δεύτερης βαθμίδας (bIImaj7) και της ελάσσονας μικρής εβδόμης της υποτονικής (bvii7) (βλ. 3ο παλμό στα μέτρα 7 και 17).
     

Είναι χαρακτηριστικό του μελωδικού και αρμονικού ύφους του κομματιού η αποφυγή των τριτόνων διαστημάτων. Για αυτόν τον λόγο, άλλωστε, κατασκευάζονται οι δωρικές συγχορδίες, της δεύτερης και της τέταρτης βαθμίδας, ως ελάσσονα μικρής εβδόμης (η πρώτη) και ως τρίφωνη μείζονα (η δεύτερη). Επιπλέον, στην αρμονική σύνταξη, αποφεύγεται η ισχυρή κίνηση του κύκλου πέμπτης (κατά διαστήματα κατιούσας καθαρής πέμπτης ή ανιούσας καθαρής τετάρτης). Προτιμούνται οι υποδεσποζουσιακές (ή πλάγιες) κινήσεις (κατά διαστήματα κατιούσας καθαρής τετάρτης ή ανιούσας καθαρής πέμπτης), οι κατιούσες βηματικές κινήσεις και το ανάστροφο αρπέζ της τονικής συγχορδίας.
    

Ο συνθέτης εκφεύγει από την κλασική ελάσσονα τονικότητα. Αντί αυτής, επιλέγει το τονικό πλαίσιο της μεικτής ελάσσονας τροπικότητας που παράγεται από τη μελωδικο-αρμονική σύμφυση δωρικού, αιολικού και φρυγικού τρόπου (πολυτροπικότητα επί της ίδιας τονικής). Προσδίδεται, έτσι, μια πανδιατονική υφή στον συνολικό ήχο, η οποία αποτελεί χαρακτηριστική τεχνική της τροπικής σύνθεσης.




Δ1: ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ


Δ1.1: Βιβλίο A' Λυκείου: σελ. 54: 'Κόμπακτ Ντισκ (CD)'

" Η εφεύρεση, που σημαίνει και το τέλος του δίσκου βινυλίου, είναι το κόμπακτ ντισκ (CD), με ακτίνα λέιζερ, μικρός, σκληρός δίσκος πολύ μεγαλύτερης πιστότητας από τον δίσκο βινυλίου, εφόσον η εγγραφή γίνεται με κομπιούτερ και διαρκεί 60'. "



Δ1.2: Βιβλίο A' Λυκείου: σελ. 53: 'Ραδιόφωνο'
" Το ραδιόφωνο εφευρέθηκε το 1917. Ο ερευνητής Φ. Κόνραντ της εταιρείας Westinghouse στο Πίτσμπουργκ έκανε έναν πομπό και άρχισε να αναμεταδίδει τις ειδήσεις των εφημερίδων και μουσική από δίσκους. Σιγά σιγά άρχισαν να κυκλοφορούν συσκευές-ραδιοδέκτες για ακρόαση του σταθμού που δημιουργήθηκε παράλληλα από την ίδια εταιρεία. Οι σημαντικότερες πρώτες μεταδόσεις ήταν, το 1920, των αποτελεσμάτων των προεδρικών εκλογών και, το 1921, του αγώνα Dempsey-Carpentier. Οι ακροατές του σταθμού άρχισαν να ζητάνε τη μουσική που αγαπούσαν και για αυτό το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου της μετάδοσης κάλυπτε η μουσική. Έτσι το ραδιόφωνο συνέβαλε στην εξάπλωση της μουσικής αλλά και της μουσικής παιδείας σε όλα τα κοινωνικά στρώματα, μεταδίδοντας σε μεγάλα ποσοστά και κλασική μουσική. "


Δ1.3: Βιβλίο Α' Λυκείου: σελ. 54: 'Δίσκος Βινυλίου'
" Το 1948 άλλαξαν τα πράγματα με την εφεύρεση του συνθετικού δίσκου (βινυλίου) με 33 στροφές και διάρκεια 30' και αργότερα 45'. Ηχογραφήθηκαν έργα με μικρές και μεγάλες ορχήστρες, κλασικά και λαϊκά, παλαιά ή σύγχρονα. "


Δ1.4: Βιβλίο Α' Λυκείου: σελ. 10: 'Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές ως Μουσικά Όργανα'

" Οι σύγχρονες επιστήμες εισήγαγαν έναν νέο κόσμο ήχων. Αρχικά, με τη χρήση της μαγνητοταινίας για αποθήκευση ήχων και στη συνέχεια, με την επεξεργασία τους από ηλεκτρονικό υπολογιστή, οι δυνατότητες των νέων συνθετών διευρύονται. Οι συνθετητές (synthesizers) δίνουν στον συνθέτη τη δυνατότητα να δημιουργήσει τους δικούς του ήχους επεμβαίνοντας στο ύψος, τη διάρκεια, τη χροιά, τη δυναμική και τον ρυθμό του κάθε ήχου. Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές πλέον χρησιμοποιούνται ως τα νέα μουσικά όργανα και ανοίγουν νέους δρόμους στη δημιουργία. Τώρα πια, είναι δυνατόν να γράψει κανείς μια συμφωνία, στην οποία ο ηλεκτρονικός ήχος να αποτελεί μέρος της ορχήστρας ή να συνθέσει ένα κοντσέρτο για συνθεσάιζερ ή κασετόφωνο και ορχήστρα, χωρίς να χρειαστεί να εμπλακεί σε αυτή τη διαδικασία κάποιος εκτελεστής. "






Δ2: ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ



Δ2.1: Βιβλίο Α' Λυκείου: σελ. 65-6: 'Βυζαντνή Μουσική Παράδοση από τα μέσα του 17ου αι. έως τις αρχές του 18ου αι.'
" Είναι η περίοδος της Τρίτης Άνθησης (1770-1820), η οποία συμπίπτει με τη γενικότερη αναδιοργάνωση του Ελληνισμού από την Επανάσταση. Στα μέσα του 17ου αιώνα έως τις αρχές του 18ου, η μουσική δραστηριότητα παρουσιάζει μεγάλη έξαρση. Είναι η πιο σημαντική περίοδος για τη μουσική μέσα στην τουρκοκρατία. Ακμάζουν σπουδαίοι συνθέτες, επινοούνται και χρησιμοποιούνται καινούρια μουσικά είδη, παράγεται μεγάλος όγκος ιδιαίτερα κομψών και διακοσμημένων μουσικών χειρογράφων και εμφανίζεται η τάση για έξαρση του προσωπικού στοιχείου. Όσον αφορά τα μουσικά βιβλία, μέσα στην περίοδο συμπληρώνεται η ανανέωση της βασικής σειράς τους (Στιχηράριον - Αναστασιματάριον - Ειρμολόγιον) και πλουτίζονται οι Ανθολογίες της Παπαδικής με σύγχρονα μέλη. Εξάλλου, τα παλαιότερα εκκλησιαστικά μέλη επιβιώνουν στις διάφορες μορφές τους μέσα από τη χειρόγραφη και την πλατιά προφορική παράδοση. Η τάση για 'εξηγήσεις', αναλύσεις δηλαδή της γραφής παλαιών μελών, που φανερώνει διαμορφωμένη ήδη τότε ανάγκη για διαφοροποίηση της παραδοσιακής (Κουκουζελικής) σημειογραφίας, αυξάνεται τους επόμενους αιώνες περνώντας από διαδοχικές φάσεις, για να καταλήξει να ολοκληρωθεί σε οριστική μεταρρύθμιση το 1814 (νέα γραφή). "



Δ2.2: Βιβλίο Α' Λυκείου: σελ. 67: 'Τάση Εκδυτικισμού της Βυζαντινής Μουσικής'
" Από τον 19ο αιώνα, εμφανίστηκε και στη μουσική η γενικότερη στον ελληνισμό τάση για εκδυτικισμό, αρχικά στο εξωτερικό και στη συνέχεια στην Αθήνα, πρωτεύουσα του νεοελληνικού κράτους, όπου επικράτησε για αρκετό καιρό η τάση για τρίφωνη και τετράφωνη αρμονική μουσική απόδοση των εκκλησιαστικών μελών, η οποία βρήκε τον κυριότερο εκφραστή της στο πρόσωπο του Ιωάννη Σακελλαρίδη, πρωτοψάλτη της Αγίας Ειρήνης (Παλαιάς Μητρόπολης των Αθηνών). "



Δ2.3: Βιβλίο Β' Γυμνασίου: σελ. 69: 'Πολυφωνικά Τραγούδια Ηπείρου'
" Τα τραγούδια της Ηπείρου ακολουθούν σε ορισμένες περιοχές (Πωγώνι Ηπείρου και Β. Ήπειρο) τις πεντατονικές κλίμακες, ενώ πολλά από αυτά έχουν πολυφωνική μορφή. Η ηπειρώτικη πολυφωνία είναι χαρακτηριστική. Υπάρχουν ρόλοι που αλλάζουν σε κάθε περιοχή και της δίνουν το δικό της χαρακτηριστικό άκουσμα. Οι ομάδες τραγουδιστών είναι αποκλειστικά αντρικές ή γυναικείες, αλλά και μικτές. "


Δ2.4: Βιβλίο Γ' Γυμνασίου: σελ. 59: 'Τετράδα του Πειραιώς'
" Το ρεμπέτικο, στη δεκαετία 1930-40, παιζόταν από μουσικές κομπανίες, που αποτελούνταν από δύο ή τρία μπουζούκια, έναν μπαγλαμά, μια κιθάρα και συχνά ένα ακορντεόν. Συνήθως τραγουδούσε μια γυναίκα και έπαιζε ντέφι και χόρευε. Το καλοκαίρι του 1934, εμφανίζεται η 'Τετράς η ξακουστή του Πειραιώς'. Έτσι δημιουργείται η πρώτη κομπανία, με τους Μάρκο Βαμβακάρη, Αντώνη Δελιά, Μπάτη και Στάτο Παγιουμτζή. "